با خواص شگفت انگیز “دارچین” آشنا شوید

خواص دارچین

دارچین نوعی ادویه است.درختچه دارچین درختی است کوچک، همیشه سبز، به ارتفاع 5 تا 7 متر که از تمام قسمت های آن بویی مطبوع استشمام می شود. گلهای آن در فاصله ماههای بهمن تا اوایل فروردین ظاهر می شود. برگ این درخت سبز سیر و دارای گلهایی به رنگ سفید است. دارچین بومی سری لانکا و جنوب هند است و پوست درختچه آن بعنوان ادویه بکار میرود. در قرون وسطی از دارچین برای درمان سرفه، ورم مفاصل و گلودرد استفاده می شد. تحقیقات جدید نیز بر خواص و فواید پزشکی دارچین تاکید دارند.
پراکنش جغرافیایی در ایران و جهان : دارچین بومی مناطق گرم مانند هند و مناطق گرم و مرطوب مجاور آن است و در ایران رویش ندارد.

خصوصیات ظاهری

دارچین درختی کوچک و همیشه سبز است. ارتفاع درخت بین 10 تا 15 متر می رسد. برگ ها تخم مرغی شکل بوده و 7 تا 18 سانتی متر طول دارند.گل ها در خوشه ظاهر شده و رنگ متمایل به سبز دارند.
میوه آن بنفش بوده و یک بذر در درون خود دارد. بعد از دوسال که از کاشت درخت گذشت آنرا از نزدیک زمین قطع کرده و در سال آینده شاخه هائی را که از کناره تنه اصلی رشد کرده بریده و پوسته آنرا خارج کرده و بلافاصله خشک میکنند و سپس در قطعات ریز بریده و فروخته میشود.

در مورد نوع دارچین چینی از پوست بیرونی استفاده میشود. لایه لایه تشکیل شده و وقتی شاخه در آفتاب خشک میشود، تشکیل ورقه های دارچین را میدهد.

ترکیبات شیمیایی

دارچین سیلان دارای آمیدون ، موسیلاژ ، تانن ، یک ماده رنگی ، اکسالات کلسیم ، قند ، مانیت ، سینامومین ، اسانس و رزین است. اسانس دارچین که تنها قسمت مهم دارچین است به مقدار یک درصد در پوست گیاه مذکور وجود دارد و از تقطیر آن با آب نیز حاصل می شود. این اسانس در صورت تازه بودن به رنگ زرد روشن است ولی به مرور زمان و به علت اکسیده شدن به رنگهای زرد طلایی و سپس قهوه ای مایل به قرمز درمی آید. قسمت اعظم این اسانس را آلدئید سینامیک تشکیل می دهد. به علاوه دارای 4 درصد از فنلها ، مخصوصا اوژنول ها همراه با فلاندرون ، سافرول و فورفورول است.

یک قاشق چا یخوری دارچین حاوی 28 میلی گرم کلسیم، یک میلی گرم آهن و بیشتر از یک گرم فیبر و مقدار زیادی ویتامین هایC و K و منگنز است. همچنین مقدار 2/1 گرم کربوهیدرات دارد.برای تهیه دارچین، پوست این درختچه را جدا کرده و معمولا پودر می کنند و در غذا یا چای از آن استفاده می کنند.از نظر ترکیبات شیمیایی و مواد عامله طبق بررسی های دانشمندان شیمی و دارویی در دارچین سیلان اسانس روغنی فرار قابل ملاحظه ای وجود دارد.بررسی های آزمایشگاهی نشان می دهد که در پوست خشک ساقه های کوچک و جوان درخت در حدود 35/0-71/0 درصد اسانس یافت می شود که شامل 76-48 درصد از آلدئید ها می باشد.بررسی دیگری نشان می دهد که دارای 2 درصد اسانس است که شامل 90-70 درصد ماده اوژنول (اسانس میخک)است.بررسی دیگری نشان می دهد که پوست شاخه ها در حدود 1-5/0 درصد اسانس دارد و برگهای سبز درخت در حدود 1 درصد اسانس دارد.

مطالعه دیگری نشان می دهد که اسانس دارچین از نظر ماده اوژنول اسانس میخک است و در هر دو در حدود 90-70درصد اوژنول وجود دارد.در پوست ریشه دارچین در حدود 3 درصد اسانس یافت می شود که البته با اسانس پوست و شاخه ها و برگها متفاوت است. دارچین سیلان منتهی ضعیف تر از آن است نیز دارای اسانس می باشد.در هر دو گونه فوق علاوه بر اسانس مواد دیگری نظیرتانن نیز یافت می شود.در گزارش مطالعات دیگر جدیدی در مورد ترکیبات شیمیایی چنین آمده است که اسانس گونه سیلان دارای سینامیک آلدئید،هایدروسینامیکآلدئید،بنز آلدئید و کومینیک آلدئید،نونی لیک آلدئید،اوژنول،کاریوفیلن،آل-فلاندرین،پی سیمن،پینن،میتل-ان-آمیل کنوتو آل-لینالول می باشد.

در مورد ترکیبات شیمیایی دارچین سایگون آمده است که دارای سینامیک آدئید ،سینامیل استات ،فنیل پروپیل استات و تانن می باشد.همچنین دارچین شامل ماده ای پلیمری به نام متیل هیدروکسی چالکون یا MHCP است که در متابولیسم گلوکز نقش دارد.این ماده ی محلول در آب باعث افزایش اکسیداسیون(سوخت و ساز) گلوکز می شود و خاصیت کاهش دهندگی قندخون دارد.گزارش شده است که سینامالدهید در خوک ها وسگ های بیهوش،اثر پایین آورنده ی فشار خون دارد.ظاهراً علت بروز این اثر گشاد شدن عروق محیطی است.خوردن دارچین برای بعضی افراد ممکن است ناسازگاری و خارش بدن ایجاد کند.

دارچین اولین کالای تجاری شناخته شده میان بازرگانان آسیا و اروپا

دارچین اولین و مهمترین ادویه ای است که به عنوان کالای تجاری میان بازرگانان آسیا و اروپا مبادله شده و تجار ونیزی کاملا بر داد و ستد آن نظارت می کردند.
بعد از آنکه در اواخر قرن 15 پرتغالی ها سریلانکا (سیلان) را کشف کردند و کنترل تجارت دارچین را گرفتند و توسط بریتانیایی ها در 1796 ادامه یافت. پس از آن اهمیت تجارت دارچین کاهش یافت و در نتیجه تولید و کشت دارچین در مناطق دیگر شروع شد.

دارچین سیلان معروف ترین دارچین تجاری

دارچین سیلان درختچه ای است از نظر بلندی متوسط و همیشه سبز است که قسمت درونی پوست شاخه های جوان آن، دارچین مرغوب تجارتی معروف به دارچین سیلان است. مرغوب ترین نوع دارچین سیلان را دارچین شیرین یا دارچین عسلی می نامند. تکثیر این درختچه از طریق کاشت بذر یا از طریق کاشت قلمه آن است که پوست شاخه های جدید را کنده و به صورت لوله دارچین در بازار عرضه می کنند.

قدیمی ترین نوع دارچین

دو گونه دارچین به نام دارچین سیلان و دارچین سایگون از قدیمی ترین ادویه های جهان هستند که از اعصار کهن مورد شناخت بشر بوده است و اسناد مکتوب تاریخ، قدمت آنها را به 40-30 قرن پیش می رساند.
از نظر کیفیت این دو نوع دارچین با هم یکسان نیستند ولی به علت شباهت زیادی که از نظر خواص و عطر باهم دارند.
دارچین یکی از پرمصرف ترین ادویه های معطر

دارچین بعد از فلفل و زردچوبه یکی از پرمصرف ترین ادویه های معطر و مطبوعی است که طعم آن ابتدا در دهان ملایم و کمی شیرین و بتدریج تند و سوزاننده می شود و بسیاری از خانواده ها کنجکاو هستند بدانند این گیاه چه خواص متمایزی دارد.

تکثیر گیاه

ازدیاد دارچین (اعم از دارچین حقیقی و چینی) به دو روش جنسی (توسط بذر) و رویشی صورت می گیرد. تکثیر این گیاه در اکثر کشورهای تولید کننده به روش جنسی و توسط بذر انجان می گیرد.
تکثیر جنسی: زمان نقش مهمی در قوه نامیه بذر دارچین دارد. به طوری که با گذشت زمان به شدت از قوه رویشی بذر دارچین کاسته می شود. تحقیقات نشان می دهد 94 درصد بذرهایی که سه روز پس از برداشت کشت شده باشند سبز می شوند. در الی که قوه نامیه بذر هایی که 15 روز پس از برداشت کشت شده باشند به 52 درصد کاهش می یابد. با گذشت پنج هفته از برداشت دانه ها، قوه نامیه آنها به شدت کاهش یافته و حتی ه حدود صفر می رسد. برای کاشت باید از بذرهای تازه برداشت شده دارچین استفاده کرد.
ازدیاد دارچین توسط بذر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد.
کشت مستقیم: در این روش بذر ها به صورت کپه ای در زمین اصلی کشت می شوند. عمق کشت بذر بستگی به بافت و رطوبت خاک داشته و می تواند 10 تا 20 سانتی متر در نظر گرفته شود. پس از کاشت، زمین را باید آبیاری کرد تا امکان جوانه زنی و رویش بذر ها فراهم گردد. در هر چاله 15 تا 20 بذر با کیفیت مناسب قرار گیرد و سپس توسط خاک نرم پوشانده می شود. در کشت مستقیم فاصله دو ردیف 2/1 متر و فاصله دو چاله روی ردیف نیز یک متر توصیه می شود. پس از کاشت، زمین را باید آبیاری کرد تا امکان جوانه زنی و رویش بذرها فراهم گردد.
کشت غیر مستقیم: در این روش بذر ها در نهالستان یا در گلدان های پلی اتیلن کشت می شوند.
کشت در نهالستان:برای کشت بذر در نهالستان، می بایست بستر کشت را کاملا آماده نمود. خاک بستر باید شنی، سبک و غنی از مواد و عناصر غذایی باشد. همچنین باید عاری از بقایای ریشه گیاهان دیگر بوده و فاقد هر گونه سنگ و قلوه سنگ باشد. در نهالستان کشت بذر ها در ردیف هایی به فاصله 25 سانتی متر و فاصله دو چاله روی ردیف نیز ده سانتی متر توصیه می شود. عمق کاشت بذر باید بین چهار تا هشت سانتی متر باشد. در هر چاله می توان چنج تا هفت بذر قرار داد. پس از کشت روی بذر ها را باید با خاک کاملا نرم پوشاند. ایجاد سایبان های مناسب روی نهالستان و آبیاری منظم، بذور کشت شده جوانه زده و رشد خود را آغاز می کنند. هنگامی که ارتفاع دانهال ها به 12 سانتی متر رسید حتما باید اقدام به برداشتن سایبان ها نمود.

در این روش هشت تا ده ماه پس از سبز شدن دانه ها، دانهال ها آماده انتقال به زمین اصلی می باشند. نهالستان را قبل از انتقال نهال ها، می بایست آبیاری نمود تا هنگام انتقال، به ریشه نهال ها آسیبی وارد نگردد.
کشت در گلدان هنای پلی اتیلنی:در این روش از ظروف کاشت پلی اتیلنی با ابعاد 10 × 20 سانتی متر استفاده می شود. برای کشت می بایست این ظروف را از کود حیوانی و خاک نرم (به نسبت یک به یک) پر کرده و در هر ظرف پنج تا هفت بذر با کیفیت مناسب کشت نمود. سه تا پنج ماه پس از سبز شدن دانه ها، باید هر تعداد نشا سبز شده مناسب را به ظرف کاشت دیگری منتقل کرد. پس از شش ماه دانهال های تولید شده را می توان به زمین اصلی منتقل کرد.

تکثیر رویشی: دارچین را می توان از طریق قلمه زدن نیز تکثیر کرد و قلمه باید از ساقه هایی تهیه شوند که حداقل دارای سه جوانه رویشی باشند. پس از تهیه چنین قلمه هایی (تا آماده شدن گلدان های پلی اتیلنی مناسب)، می توان انها را در آب قرار داد. قطر گلدانها باید 10 سانتی متر و ارتفاع آنها 20 سانتی متر باشد. گلدان ها باید از زهکش مناسب برخوردار باشند. در هر گلدان باید تنها یک قلمه کشت شود. برای جلوگیری از کاهش رطوبت، گلدان ها باید زیر سایبان قرار داده شوند. پس از سه تا چهار ماه، به منظور تقویت بوته ها باید گلدان ها را از زیر سایبان خارج کرد. پس از ده تا دوازده ماه قلمه ها ریشه دار شده آماده انتقال به زمین اصلی می باشند. انتقال دانهال ها به زمین باید در زمان مناسب و هنامی که هوا مرطوب و بارانی است انجام گیرد. کشت دانهال ها در زمین اصلی باید در داخل گودال هایی به ابعاد 30 × 30 × 30 سانتی متر انجام شده و اطراف ریشه توسط خاک نرم و غنی از مواد الی پر گردد.
در تکثیر رویشی، فاصله دو ردیف 2/1 و فاصله دو بوته روی ردیف 6/0 متر منسب است. برای کشت در هر هکتار زمین 14 هزار گوال بایدحفر گردد. در هر گودال می توان تا سه نهال را کشت کرد. لذا در این صورت برای هر هکتار طمین به 42 هزار نهال نیاز است.
اگر گیاهان به صورت متراکم کشت شوند، ساقه آنها برای کسب نور طویل شده و در این صورت از کیفیت پوست دارچین کاسته می شود.

برداشت

بعد از دو سال که از کاشت درخت گذشت آنرا از نزدیک زمین قطع کرده و در سال آینده شاخه هائی را که از کناره تنه اصلی رشد کرده بریده و پوسته آنرا خارج کرده و بلافاصله خشک میکنند و سپس در قطعات ریز بریده و فروخته میشود. در مورد نوع دارچین چینی از پوست بیرونی استفاده میشود.

دما ورطوبت

دارچین حقیقی در طول رویش به هوای گرم و رطوبت زیاد نیاز دارد. دمای مطلوب در طول رویش این گیاه 20 تا 30 درجه سانتی گراد است. عده ای از محققین معتقدند این گیاه در اقلیم هایی که میانگین دما 27 درجه سانتی گرتد باشد به خوبی می روید.

خاک و بارندگی

میزان بارندگی سالانه 2000 تا 2450 میلی متر برای رشد و نمو این گیاه مطلوب است. لذا کشت دارچین حقیقی در مناطق خشک توصیه نمی شود. دارچین را باید در مناطق آفتابی کشت کرد. چرا که شرایط سایه سبب کاهش شدید کیفیت مواد موثره آن می شود. کشت این گیاه تا ارتفاع 300 تا 360 متر از سطح دریا با موفقیت همراه است.
خاک سبک (شنی – ماسه ای) برای کشت دارچین مطلوب است و زمین های سنگی و صخره ای برای کاشت دارچین مناسب نیست.
دارچین چینی یا ویتنامی در اوائل رویش به سایه مقاوم بوده و در مقایسه با دارچین حقیقی شرایط خنک تر و خشک و با میزان بارندگی کمتر (1500 میلی متر) را بهتر تحمل می کند. در حالی که نیاز آن به نور در مراحل بعدی رویش به مراتب بیش از دارچین حقیقی است. این گیاه در چین تا ارتفاع 300 متر از سطح دریا کشت می شود و سالانه به 2500 تا 3000 میلی متر بارندگی نیاز دارد.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز

کود دهی مناسب گیاهان به منظور برداشت حداکثر مقدار محصول ضروری است. عدم حاصلخیزی زمین هایی که دارچین در آنها کشت می شود سبب کاهش شدید محصول پوست و برگ دارچین شده و همچنین مقدار اسانس و کیفیت آن را کاهش می دهد.
مواد و عناصر غذایی مورد نیاز دارچین با توجه به سن گیاهان، وضعیت خاک و همچنین شرایط اقلیمی محل رویش متغییر است. لذا تجزیه خاک و همچنین گیاه به نظور تعیین مواد و عناصر غذایی مورد نیاز در طول رویش دارچین توصیه می شود.
تحقیقات انجام شده در سریلانکا نشان داده که افزودن ازت، فسفر، پتاس به نسبت 1:1:2 در زمین های کشت دارچین نتایج مطلوبی در تولید این گیاه دارد.

خواص دارچین

1. طبع آن گرم و خشک است.
2. برای درمان نفخ معده 2 گرم دارچین، 2 گرم زنجبیل را دم کرده بالای غذا میل شود.
3. خوردن دارچین باعث تقویت بینایی می گردد.
4. چای دارچین برطرف کننده اضطراب، وسواس و جنون می باشد.
5. برای رفع جهش، پرش پلک و رعشه از دمکرده دارچین استفاده کنید.
6. دارچین تقویت کننده قوه باه می باشد.
7. برای درمان قلنج رحم از دمکرده دارچین استفاده کنید.
8. دمکرده دارچین تنظیم کننده عادت ماهانه می باشد.
9. دارچین محرک گردش خون است.
10. افرادی که زیاد عرق می کنند کمتر دارچین بخورند.
11. برای درمان مشکلات درجه خون که باعث دردهای انقباضی در پا، دست ها و پاها اغلب سرد است و امکان بروز سرمازدگی در هوای سرد را افزایش می دهد، از دمکرده دارچین استفاده کنند و سیگار را به کلی کنار بگذارند.
12. روغن دارچین ضد باکتری و ضد قارچ است.
13. کسانی که فشار خون آن ها پائین است و سردی انگشت دارند از دمکرده زنجبیل و دارچین استفاده کنند.
14. دمکرده دارچین ضد خونریزی می باشد، البته خونریزی رکتوم. (رکتوم نوعی بیماری است که همیشه پس از اجابت مزاج یا همراه با مدفوع مقداری خون خارج می گردد).
15. برای درمان سرفه های مزمن و کهنه صبح ناشتا از دمکرده دارچین استفاده کنید.
16. خوردن دارچین باعث از بین رفتن کرم می گردد.
17. کسانی که بیماری قند دارند به مدت 6 هفته روزی یک تا دو گرم دارچین دم کرده میل کنند.
18. خوردن دارچین همراه با انیسون بی میلی جنسی خانم ها را برطرف می کند.
19. زیاده روی در خوردن دارچین برای اعصاب زیان آور است تپش قلب بوجود می آورد سقط جنین به همراه دارد، یبوست می آورد، بی خوابی و از طول عمر می کاهدو برای زخم معده مضر است
20. دمکرده دارچین به اعصاب نیرو می بخشد در واقع تقویت کننده اعصاب است.
21. برای درد پا و کمر می توان از چای دارچین استفاده کرد.
22. برای رفع بوی بد پا و زیر بغل از دمکرده دارچین استفاده کنید.
23. دمکرده دارچین برای بیماری های جنون و مالیخولیا مفید می باشد.
24. کسانی که کم خون هستند به جای چاقی می توانند از دمکرده دارچین بنوشند.
25. چای دارچین برای ورم طحال مفید می باشد.
26. چای دارچین سوزش و ناراحتی های ادرار را برطرف می کند و نیز حجم ادرار را افزایش می دهد.
27. برای خوشبویی دهان و نفس می توان یک تکه کوچک چوب دارچین را در دهان نگاه داشت.
28. دمکرده دارچین سردرد را تسکین می دهد.
29. برای جلوگیری از زیادی آب دهان از دمکرده دارچین همراه با عسل استفاده شود.
30. دمکرده دارچین باعث تقویت حافظه می گردد.
31. برای پیشگیری از عفونت بریدگی روزی 2 تا 3 گرم چای دارچین به مدت چند روز میل کنید.
32. کسانی که باد فتق دارند (پرده نازک فتق در اثر زیاد زور زدن پاره می شود و دو طرف بالای بیضه برجستگی کوچکی به اندازه یک گردو بالا می زند که البته بهتر است به پزشک جراح مراجعه کنند) ولی در گذشته برای درمان از دمکرده دارچین استفاده می کردند.
33. برای درمان آماس یا استسقاء از دمکرده دارچین استفاده شود.
34. دارچین نشاط آور است.
35. برای سینوزیت های مزمن از دمکرده چای دارچین استفاده کنید.
36. برای رفع سنگینی گوش یک قطره عرق دارچین در گوش بچکانید و صدای گوش را نیز درمان می کند.

مضرات دارچین

دارچین به دلیل داشتن طبیعت گرم می تواند در افراد گرم مزاج با عوارضی چون خشکی پوست، خارش بدن، گرگرفتگی، خارش گوش و گلو و … همراه باشد، لذا باید با توجه به مزاج مصرف شود.
مصرف مقادیر زیاد دارچین، باعث تپش قلب، بی خوابی و افسردگی می شود.

اثرهای مضر مصرف زیاد دارچین، عبارت است از، التهاب یا ورم کردن پوست، زخم ها و ترک های گوشه دهان و سوزش معده. دارچین، از لخته شدن خون جلوگیری می کند اما زیادی آن در خون باعث بروز مشکل های خونی و گردش خون می شود به ویژه اگر با داروهایی مانند آسپرین که باعث رقیق شدن خون می شود مصرف شود مشکل را 2 برابر می کند.
اکثر متخصصین زنان و زایمان توصیه می کنند زنان باردار از مصرف دارچین و فراورده های آن در طول دوران بارداری، حتی به مقدار خیلی کم خودداری نمایند. چرا که می تواند منجر به زایمان زودرس شود.
به طور کلی مصرف ادویه ها از جمله دارچین در دوره شیردهی باعث ناراحتی معده نوزاد می شود و باید محدود شود. معده درد، اسهال یا استفراغ نشانه این است که سیستم گوارشی کودک به این نوع غذاها حساس است.

میزان مصرف توصیه شده آن

بعضی از محققان مصرف روزانه 2 تا 4 گرم پودر دارچین را توصیه می نمایند و بعضی دیگر معتقدند این مقدار باید بین 1 تا 6 گرم دارچین باشد، با اینحال توجه داشته باشید مصرف بیش از اندازه دارچین می تواند مسموم کننده باشد.
منبع:نمناک