امگا3 یکی از اعضاء خانواده اسیدهای چرب ضروری غیراشباع با چند باند دوگانه است.
3 نوع امگا3 وجود دارد که از انواع دیگر مهم تر هستند:
آلفالینولئیک اسید(ALA)، دکوزاهگزانوئیک اسید(DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید(EPA).
ALA عمدتا از منابع گیاهی و دو نوع دیگر از منابع حیوانی و جلبک ها بدست می آیند.
در وقع بدن به کمک آنزیم های دستچیوراز و الانگاز، ALA را به EPA و DHA تبدیل می کند. اما تنها 10-5 ٪ ALA در بدن به EPAو کمتر از 3% آن به DHA تبدیل می شود.
آنچه شما در خصوص مزایای مصرف امگا3 شنیده اید به DHA و EPA یعنی انواع حیوانی امگا3 برمی گردد.
از آنجایی که توانایی بدن در تولید DHA و EPA محدود است، دریافت منابع غذایی امگا3 بسیار حائز اهمیت هستند. به ویژه منابع حیوانی آن.
منابع غذایی امگا3 شامل ماهی های چرب(سالمون و ساردین)، روغن ماهی، بذر کتان، دانه چیا و روغن گردو می باشند.
از آنجا که فرهنگ غذایی اکثر جوامع، فقیر از اسیدهای چرب امگا3 می باشند و عمدتا افراد میزان کافی از منابع امگا3 را دریافت نمی کنند، دریافت مکمل های امگا3 ضرری محسوب می شوند.
لازم بذکر است که امگا3 متفاوت از روغن ماهی است.
در واقع امگا3 از تلخیص روغن ماهی بدست می آید و هرچه خلوص روغن ماهی بالاتر باشد، محتوای امگا3 آن بیشتر است.
پرکاربردترین انواع مکمل های امگا3
1) مکمل امگا3(گلدن سیز)
اصلی ترین عملکرد اسیدهای چرب امگا3 کاهش التهاب بدن است.
از آنجایی که التهاب سرمنشا بسیاری از بیماری ها است، در بسیاری از مطالعات رابطه کاهش ریسک بیماری ها با مصرف مکمل امگا3 دیده شده است.
مکمل امگا3 عمدتا با اهداف زیر مصرف می شود:
• بهبود عملکرد مغزی
• ارتقاء سیستم ایمنی
• موثر در پیشگیری و درمان بیماری های التهابی مزمن مانند بیماری قلبی عروقی، چاقی و سندرم متابولیک ، آلزایمر، آرتریت روماتوئید، دیابت، افسردگی، بیماری های خود ایمنی
میزان مورد نیاز مکمل امگا3:
اگر بصورت هفتگی 2 تا 3 سهم از غذاهای دریای را مصرف نمی کنید، روزانه دریافت حداقل 500 میلی گرم از مکمل امگا3(EPA+DHA) توصیه می شود.
نکات ریز خرید مکمل امگا3:
• مکمل امگا3 اگر گیاهی باشد حاوی ALA و اگر از منابع حیوانی تهیه شده باشد حاوی EPA و DHA می باشد. همان طور که پیش تر گفته بودیم، فواید مشاده شده از دریافت امگا3 به منابع حیوانی برمی گردد و بدن انسان توانایی محدودی در تبدیل ALA به دو نوع دیگر امگا3 دارد، بنابراین انتخاب مکملی که از منابع گیاهی تهیه شده و فاقد جیوه باشد در اولویت قرار دارد.
• برخی از مکمل های امگا3 در ترکیب با سایر اسیدهای چرب چون امگا6و9 می باشند. مصرف این مکمل های ترکیبی مگر در موارد خاص توصیه نمی شوند. چرا که مهم تر از دریافت امگا3، نسبت دریافت امگا6 به امگا3 است. هرچه این نسبت بزرگ تر باشد(بالاتر از 4 به یک یا 3 به یک) برای بدن خطرناک تر بوده و بدن را وارد فاز التهابی می کند.
از آنجایی که منابع دریافت امگا6 متعدداند و این نسبت خود به خود در بدن بالا است، دریافت مکملی که حاوی امگا6 باشد وضعیت را وخیم تر می کند. پس دریافت مکمل هایی که تنها حاوی امگا3 باشند، نیاز شما را براورده می کنند.
2) مکمل EPA (ای پی ای بالا آکواتیک):
نتایج حاصل از مطالعات نشان داد که برخی از خواص امگا3 به EPA مربوط می شود. از این جهت مکمل EPA بصورت جداگانه تولید شد. مکمل EPA بصورت اختصاصی در موارد زیر تجویز می شود:
موارد مصرف مکمل EPA:
• کاهش سطح تریگلیسیرید خون
EPA می تواند طح تریگلیسیرید را در افراد دارای چربی خون تا 33% کاهش دهد.
• بهبود اختلالات روانی و خلق و خو ناپایدار
مصرف EPA می تواند سبب کاهش پرخاشگری شود
• موثر در بهبود افسردگی
براساس نتایج حاصل از مطالعات اثر مصرف EPA در افراد دارای افسردگی چون داروی فلوکستین می باشد. همچنین می تواند اثربخشی داروهای ضدافسردگی را افزایش دهد. به همین دلیل این مکمل بصورت گسترده در افراد دارای افسردگی های مقاوم به درمان تجویز می شود.
• افرادی که از شادابی و نشاط کافی برخوردار نیستند یا دچار استرس های حاد و مزمن می باشند.
• کاهش تعداد گرگرفتگی در افراد یائسه
مصرف مکمل EPA در زنان یائسه می تواند تعداد گرگرفتگی را کاهش دهد. لازم بذکر است که مطالعات از کاهش شدت گرگرفتگی در اثر مصرف EPA حمایت نمی کنند.
• کاهش ریسک مرگ میر در بیماران قلبی
مطالعات نشان داده اند که مصرف EPA در بیماران قلبی، ریسک مرگ و میر را کاهش می دهد.
همچنین در افرادی که دچار حمله قلبی شده اند و آنژیو از جمله مداخلات در نظر گرفته شده برای آن ها می باشد، مصرف ایکوزاپنتانوئیک اسید همراه با داروهای کاهنده کلسترول(استاتین ها) می تواند خطر آریتمی یا حتی مرگ را کاهش دهد. همچنین مصرف EPA قبل از آنژیو می تواند ریسک حمله های قلبی بعدی را کاهش دهد.
منبع:بیتوته