سپسیس یا عفونت خون، یک بیماری جدی و تهدیدکننده زندگی است که در اثر واکنش شدید بدن به یک عفونت ایجاد میشود. زمانی که سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت بیش از حد فعال میشود، میتواند به اندامهای حیاتی آسیب برساند و حتی منجر به مرگ شود.
علل سپسیس
سپسیس معمولاً در اثر عفونتهای باکتریایی ایجاد میشود، اما عفونتهای ویروسی و قارچی نیز میتوانند باعث آن شوند. شایعترین عفونتهایی که منجر به سپسیس میشوند عبارتند از:
- عفونتهای ریوی: مانند پنومونی
- عفونتهای شکمی: مانند آپاندیسیت یا عفونتهای مجاری صفراوی
- عفونتهای مجاری ادراری: مانند عفونت مثانه
- عفونتهای پوستی: مانند زخمهای عفونی
عوامل خطر
عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به سپسیس را افزایش دهند، از جمله:
- سن: نوزادان، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض خطر هستند.
- بیماریهای زمینهای: دیابت، بیماریهای قلبی، بیماریهای ریوی، سرطان و بیماریهای کبدی از جمله عوامل خطر هستند.
- جراحی: جراحیهای بزرگ و استفاده از دستگاههای پزشکی مانند کاتترها خطر ابتلا به عفونت و در نتیجه سپسیس را افزایش میدهند.
- ضعف سیستم ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد تحت شیمی درمانی یا مبتلایان به ایدز، بیشتر در معرض خطر هستند.
علائم سپسیس
علائم سپسیس میتوانند متنوع باشند و بسته به شدت بیماری و اندامهای درگیر، متفاوت باشند. برخی از علائم شایع عبارتند از:
- تب بالا یا لرز
- تپش قلب سریع
- تنگی نفس
- گیجی یا کاهش سطح هوشیاری
- درد عضلانی
- کاهش فشار خون
- تغییرات رنگ پوست (قرمز، کبود یا رنگ پریده)
مراحل سپسیس
سپسیس معمولاً در سه مرحله پیشرفت میکند:
- سپسیس: عفونت وارد جریان خون شده و باعث التهاب در سراسر بدن میشود.
- سپسیس شدید: عفونت و التهاب به حدی شدید است که عملکرد اندامها را مختل میکند.
- شوک سپتیک: این مرحله شدیدترین مرحله سپسیس است و با افت شدید فشار خون و نارسایی اندامها همراه است.
تشخیص سپسیس
برای تشخیص سپسیس، پزشک از آزمایشهای مختلفی استفاده میکند، از جمله:
- آزمایش خون: برای بررسی تعداد گلبولهای سفید، عملکرد اندامها و وجود عفونت
- کشت خون: برای شناسایی نوع باکتری یا ویروس عامل عفونت
- عکسبرداری: مانند رادیوگرافی قفسه سینه، سی تی اسکن یا ام آر آی برای ارزیابی اندامهای داخلی
- سونوگرافی: برای بررسی اندامهای شکمی
درمان سپسیس
درمان سپسیس باید سریع و جامع باشد و شامل موارد زیر است:
- آنتیبیوتیکها: برای مبارزه با عفونت
- مایعات وریدی: برای افزایش فشار خون
- داروهای افزایشدهنده فشار خون
- داروهای ضد التهاب
- پشتیبانی تنفسی: در صورت نیاز به دستگاه ونتیلاتور
- دیالیز: در صورت نارسایی کلیهها
عوارض سپسیس
سپسیس میتواند عوارض جدی و طولانیمدتی داشته باشد، از جمله:
- نارسایی اندامها: مانند نارسایی کلیه، کبد یا قلب
- لخته شدن خون
- سکته مغزی
- عفونتهای ثانویه
- اختلالات شناختی
پیشگیری از سپسیس
بهترین راه برای پیشگیری از سپسیس، پیشگیری از عفونت است. این کار را میتوان با رعایت بهداشت فردی، واکسیناسیون به موقع و درمان سریع عفونتها انجام داد.
سپسیس یک بیماری جدی است که میتواند به سرعت پیشرفت کند و تهدیدکننده زندگی باشد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم سپسیس را تجربه میکنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام میتواند شانس بهبودی را به طور قابل توجهی افزایش دهد.