بیماری فاویسم را بیشتر بشناسید

آشنایی با بیماری فاویسم

فاویسم(favism) یک بیماری فصلی، ارثی و تغذیه ای است که به شکل کم خونی و بیشتر در اثر خوردن باقلا سبز خام و گاهی فریز شده و یا در اثر مصرف برخی از داروها و مواد شیمیایی اکسید کننده در افراد حساس اتفاق می افتد. این بیماری واگیردار نیست. بلکه یک بیماری ارثی است که توسط کروموزم X منتقل می شود. افراد مبتلا در حالت عادی طبیعی هستند و هیچ گونه علامتی ندارند مگر آنکه باقلا بخورند که در این صورت دچار علائم حاد بیماری می شوند. در ایران، فاویسم، بومی سواحل خزر است. کانون هایی از بیماری هم در سواحل خلیج فارس به ویژه مناطق جنوب و جنوب شرقی ماهدشت، فسا و فیروزآباد فارس و روستاهای شمالی ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان نیز دیده می شود.

فاویسم بیماری ارثی خونی است که در اثر نقص آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز ایجاد می شود. آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز، آنزیم مهمی در شانت هگزوز مونوفسفات است که برای حفظ ذخایر داخل سلولی گلوتاتیون احیا شده لازم است .این آنزیم گلوکز 6- فسفات را به 6- فسفوگلوکونیک اسید تبدیل می کند و درحین این عمل NADPH تولید می شود. گلوتاتیون احیا شده اریتروسیت ها را در برابر اکسید شدن غشا و هموگلوبین حفاظت می کند.

در صورت نبودن گلوتاتیون احیاء شده، مواد اکسیدان باعث رسوب هموگلوبین و تشکیل Heinz bodies می شوند و غشای گلبول قرمز آسیب جدی می بیند و این دو تغییر باعث از بین رفتن زودرس گلبول های قرمز می شوند.[1] در مناطق با شیوع بالای مالاریا که مالاریا بومی است، کمبود G6PD شیوع 5 تا 25 درصد دارد، در حالی که در نواحی غیربومی، شیوع آن کمتر از 0٫5 درصد است. در ایران، فراوانی آن 10 تا 14٬9 درصد می باشد.

بیش از 600 میلیون نفر در دنیا به این بیماری دچار هستند. بیماران در حالت عادی کاملاً طبیعی هستند و هیچگونه علامتی ندارند و فقط در مواجه با باقلا یا بعضی از داروها علائم حاد آن مشاهده می شود.این بیماری بیشتر در پسرها شایع است، چرا که پسرها دارای یک کروموزوم X و دخترها دارای دوکروموزوم X هستند و این در حالی است که وجود تنها یک کروموزم معیوب برای ابتلا پسران به این بیماری کافی است، اما این دلیل نمی شود که دختران اصلا به این بیماری مبتلا نشوند.

انواع فاویسم

سازمان بهداشت جهانی (WHO) این بیماری را بر مبنای فعالیت این آنزیم به 5 دسته عمده تقسیم کرده است (معمولا واژه«فاویسم» به موارد شدید بیماری اطلاق می شود که در آن شخص به باقلا نیز حساسیت نشان می دهد. پس در حقیقت فاویسم نوعی از کمبود یا نقص G6PD به شمار می رود):

کلاس I:کمبود شدید (فعالیت آنزیم < 10 درصد) با همولیز و آنمی مزمن (غیر اسفروسیتی)
کلاس II:کمبود شدید (فعالیت آنزیم < 10 درصد) با همولیز متناوب
کلاس III:کمبود خفیف (فعالیت آنزیم بین 10 تا 60 درصد) همولیز فقط در صورت مواجهه با عوامل تشدید کننده
کلاس IV:نوع غیرکمبود، بدون عوارض بالینی خاص
کلاس V:افزایش فعالیت آنزیم، بدون عوارض بالینی خاص

علت بیماری فاویسم

فاویسم در اثر کمبود آنزیمی به نام گلوکز6 فسفات دی هیدروژناز (G6pd) به صورت ارثی معمولا از مادر به پسر منتقل می شود. ژن این آنزیم روی کروموزوم X سوار می شود، ولی اگر در این امر خللی پیش بیاید، فرد، مبتلا به فاویسم خواهد شد.
اغلب پزشکان متخصص کودکان در اوایل دوران نوزادی تست بررسی کمبود آنزیم گلوکز-6- فسفات دهیدروژناز یا فاویسم را برای نوزاد درخواست می کنند تا تکلیف نوزاد از نظر این بیماری مشخص شود.

علائم فاویسم

افراد مبتلا به فاویسم زمانیکه در معرض باقلا قرار می گیرند دچار کم ‏خونی همولیتیک حاد می شوند . کم خونی همولیتیک حاد ، نقص گلبولهای ‏قرمز خون را گویند که اکسیژن را در بدن جابجا می کند . زمانیکه این ‏سلولها به سرعت تخریب شوند ، مغز استخوان نمی تواند با سرعت کافی آنها ‏را جایگزین نماید و بدن قادر نخواهد بود اکسیژن مورد نیاز خود را به ‏دست آورد . ‏

علائم بیماری فاویسم در افراد مبتلا بر اساس شدت و ضعف بیماری متنوع ‏است. علائم خفیف بیماری شامل خستگی ، سردرد ، تب ، تهوع ، معده درد ‏و استفراغ است . هر یک از علایم فاویسم شامل ادرار تیره نارنجی رنگ ‏‏ که وجود هموگلوبین را در ادرار نشان می دهد زردی پوست زرد ‏رنگ ، و احساس خستگی و کوفتگی مربوط به مدت زمان طولانی بیماری ‏است. اگر فاویسم درمان نشود ، شخص به کما رفته ، بیهوش می شود . و ‏به تزریق خون نیاز پیدا می کند . در نوزادان و بچه های کوچک ، ‏موارد بسیار شدید فاویسم می تواند کشنده باشد . ‏
میزان قرار گرفتن در معرض باقلا موجب بروز بیماری می شود که به شدت ‏شرایط فردی و محیطی بستگی دارد . خوردن باقلا مهم ترین عامل بروز ‏بیماری است اما برخی از افراد آنقدر حساس هستند که به گرده گیاه ‏یا حتی خوردن گوشت حیوانی که باقلا مصرف کرده واکنش نشان می دهند . ‏عوامل واکنش متقاطع بسیاری وجود دارد همچون انواع زیاد باقلا و ‏برخی داروها شامل داروهای اصلی ضد مالاریا و آنتی بیوتیکها . ‏بسیاری از افراد مبتلا به فاویسم زمانی بیمار می شوند که در معرض ‏نفتالین ، مواد شیمیایی محافظ قرار می گیرند . ‏

فاویسم در نوزادان

سن شیوع این بیماری هم یک تا 10 سالگی است. اما بیشتر مبتلایان در رده سنی زیر پنج سال قرار دارند. در کودکان زیر یک سال نیز ممکن است بیماری از طریق خوردن شیر مادر اتفاق بیفتد.

بیماری فاویسم یک بیماری شایع است. اغلب پزشکان متخصص کودکان در اوایل دوران نوزادی تست بررسی کمبود آنزیم گلوکز-6- فسفات دهیدروژناز یا فاویسم را برای نوزاد درخواست می کنند تا تکلیف نوزاد از نظر این بیماری مشخص شود. در ویزیت کودکان مبتلا به این بیماری گاهی اوقات هم از سوی پزشک و هم والدین، از نظر بیان ابتلای کودک به این بیماری در هنگام تجویز دارو دچار کوتاهی شده، که این امر ممکن است در موارد نادر باعث بروز مشکلات جدی شود.

برای تسکین درد یا پایین آوردن تب کودکتان هرگز به او آسپرین ندهید. مصرف استامینوفن، فقط با مقداری که پزشکان تجویز کرده مجاز است.
در صورت مراجعه به پزشک یا مراکز درمانی بیماری کودکتان را بگویید تا داروهای بی خطر تجویز شود. کودک مبتلا به فاویسم نمی تواند خون بدهد همچنین به کودکتان زیاد سبزیجات ندهید.

اگر به کودک خود شیر می دهید هرگز باقلا و آسپرین مصرف نکنید و در مورد مصرف سایر داروها نیز با پزشک مشورت کنید.

اغلب پزشکان متخصص کودکان در اوایل دوران نوزادی تست بررسی کمبود آنزیم گلوکز-6- فسفات دهیدروژناز یا فاویسم را برای نوزاد درخواست می کنند تا تکلیف نوزاد از نظر این بیماری مشخص شود.

کمبود ژن آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز را می توان با یک آزمایش خون، از طریق اندازه گیری فعالیت این آنزیم یا از طریق اندازه گیری مقدار بیلی روبین تشخیص داد.وزارت بهداشت از چند سال قبل این مانیفست غربالگری را از روز سوم تا روز پنجم تولد برای کلیه متولدین انجام می دهد که از کارهای بسیار شایسته و قابل تقدیر مسوولان وزارت بهداشت است. چنان چه نوزادی یا کودکی مبتلا به فاویسم دچار کمبود این آنزیم باشد، در اثر عدم آگاهی و بی توجهی در معرض باقلا، داروهایی مثل کوتریموکسازول، آسپرین و هم چنین در معرض سموم حشره کش قرار بگیرند، کودک آن ها دچار کم خونی می شود.

ضمن این که میزان کمبود این آنزیم از درجات ضعیف تا شدید تقسیم بندی می شود. معمولا نوزادی که در بدو تولد در آزمایشات غربالگری این موضوع گزارش شده است، تا چهار ماهگی تست اندازه گیری آنزیم تکرار می شود و چنان چه کودکان مبتلا دچار کمبود این آنزیم باشند در معرض موادی که ذکر شد قرار بگیرند، می تواند باعث زردی شدید و اثرات زیان باری در این نوزادان داشته باشد. توصیه می گردد نوزادان و کودکانی که دچار این کمبود هستند تحت نظر پزشک معالج بوده و لیست دارو ها و مواد غذایی که کودک یا نوزاد به آن ها حساسیت دارد را به طور کامل دریافت کنند تا کودک یا نوزاد در معرض مواد یا غذاها یا داروهایی که برای او حساسیت زا هستند قرار نگیرد.

راههای درمان کودکان مبتلا به بیماری فاویسم

برای تسکین درد یا پایین آوردن تب کودکتان هرگز به او آسپرین ندهید. مصرف استامینوفن، فقط با مقداری که پزشکان تجویز کرده مجاز است.
بهترین درمان برای فاویسم، پیشگیری از بروز علائم آن و عدم مصرف و مواجهه با مواد همولیزکننده گلبول های قرمز خونی است.
به طور معمول درمان با تجویز سرم به مقدار کافی و در صورت نیاز تزریق خون بر حسب نظر پزشک صورت می گیرد.
در مواردی که همولیز حاد خون رخ دهد، بیمار باید سریع تحت تزریق خون قرار گرفته و در موارد نارسایی حاد کلیوی، به تجویز پزشک تحت دیالیز قرار گیرند.
در برخی موارد هم به علت نابودی سلول های خونی، می توان طحال را از بدن خارج کرد همچنین در مواقع کم خونی مکمل های اسید فولیک، ویتامین E و مکمل های آهن به بهبودی وضعیت کمک زیادی می کنند.
گاهی هم به علت کاهش اکسیژن، افراد مبتلا باید تحت اکسیژن درمانی قرار گیرند و برای جلوگیری از نارسایی کلیوی مایعات وریدی به آنها تزریق شود.

درمان بیماری فاویسم

درمان این بیماران، درمان حمایتی است که با هدف پیشگیری از رسوب هموگلوبین در کلیه ها انجام خواهد شد. در موارد همولیز شدید و هموگلوبین بسیار پایین که خطر نارسایی قلبی را بالا می برد و یا حیات بیمار در مخاطره باشد، تزریق خون انجام می شود. این بیماری درمان قطعی ندارد و تنها اقدام موثر، پیشگیری از بروز حمله همولیز یا پرهیز از مواجه با مواد اکسیدان و در صورت بروز حمله، مراجعه سریع به پزشک، جهت اقدامات نگهدارنده و حمایتی جهت پیشگیری از عوارض همولیز است.
تزریق فوری خون به بیماران مبتلا به فاویسم و جایگزینی گلبول های تازه قرمز به جای گلبول های قرمز آسیب دیده بیمار و کنترل میزان مصرف آب و نمک فرد بیمار نیز از سوی پزشکان مطرح شده است.

عفونت های بدن نیز برای افراد مبتلا به فاویسم خطرناک است و باعث همولیز خواهد شد. پس این گونه افراد باید از بروز بیماری های عفونی نیز پیشگیری کنند. در مواردی ‏که فاویسم تشخیص داده میشود ، مهم ترین شیوه درمان اجتناب از غذاها ‏و داروهای محرک بیماری است .. در حملات حاد نیز تزریق خون ضروری است . در برخی ‏افراد مبتلا به نوع مزمن بیماری با واکنشهای شدید ، از روش ‏اسپلنکتومی ( برداشتن طحال ) استفاده می شود چون بیشتر تخریب گلبولهای ‏قرمز خون در طحال اتفاق می افتد . ‏
زمانی که بیماری فاویسم در یک کودک تشخیص داده می شود، وظایف والدین آن کودک در قبال پیشگیری از همولیز بیمارشان افزایش می یابد.

والدین باید کاملا با نام داروهایی که ممکن است باعث همولیز خون شوند آگاه شوند و برای این کار پزشکان توصیه می کنند لیست داروهای مضر به طور کتبی به آنها داده شود و در صورت مراجعه به پزشک دیگر یادآور شوند که کودک آنها مبتلا به فاویسم است.
همچنین اینگونه افراد از مصرف باقلا باید پرهیز کنند.
همانطور که عنوان شد عفونت های بدن نیز برای افراد مبتلا به فاویسم خطرناک است و باعث همولیز خواهد شد. پس این گونه افراد باید از بروز بیماری های عفونی نیز پیشگیری کنند.

ازمایش فاویسم

آنزیم G6PD فعال بصورت یک دایمر است که هر منومر آن حاوی 515 اسید آمینه است. تجمع منومرها به سمت اشکال فعال (دایمرهای بزرگ)، وابسته به NADP است G6PD . یک آنزیم housekeeping است که مرحله اول مسیر هگزوز منوفسفات را کاتالیز می‏کند و وظیفه آن برداشتن پراکسید و در نتیجه محافظت گلبول قرمز از آسیب اکسیداتیو است. این آنزیم قدرت احیاء‏کنندگی را به شکل NADPH تأمین می‏کند که همراه با گلوتاتیون برای سم‏زدایی (detoxification) H2O2 مورد نیاز است. فقدان کامل آنزیم به نظر می‏رسد مغایر با حیات باشد. نقص G6PD شایع¬ترین نقص همراه با همولیز در گلبول قرمز است و همچنین شایع¬ترین اختلال متابولیک گلبول¬های قرمز می‏باشد.
نام اختصاری:G6PD
سایر نام ها:گلوکز- 6-فسفات دهیدروژناز، G6DP Erythrocytes
,Red blood cell enzyme deficiency
نوع نمونه قابل اندازه گیری:همولیزات گلبول های قرمز شسته شده، خون تام (همراه با EDTA یا هپارین یا ACD)
حجم نمونه مورد نیاز:ml 2
شرایط نمونه گیری:
1. نیاز به ناشتایی نمی باشد.
2. از لخته شدن یا همولیز در زمان نمونه گیری جلوگیری شود.
ملاحظات نمونه گیری:
1. از اگزالات یا فلوئور به عنوان ضد انعقاد استفاده نشود.
2. نمونهنباید فریز گردد.
3. به دلیل اینکه لکوسیت ها فعالیت آنزیمی بیشتری نسبت به اریتروسیتها دارند، آزمایش بر روی گلبول های شسته شده انجام گردد.
4. سنو جنس بیمار را در برگه آزمایش یادداشت کنید.
5. در صورتی که نمونه به آزمایشگاه مرجع فرستاده می‏شود بر روی یخ مرطوب ارسال شده و منجمد نشود.
آزمایش CBC BIF و آزمایش G6PD بدهید و آزمایش UA که ادرار است تا تشخیص بیماری فاویسم داده شود.

نشانه های آزمایشگاهی

• آنمی
• ایکتر
• رتیکولوسیتوز (بالا رفتن غیرعادی شمارگان رتیکولوسیتها در خون)
• دیدن Heinz body (رسوب غیرعادی هموگلوبین در گلبولهای قرمز)
• کومبس مستقیم منفی (عدم وجود آنتی بادی روی سطح گلبولهای قرمز)
• هموگلوبینوری (وجود مقادیر زیاد هموگلوبین در ادرار)
• Bite cell (اشکال غیرعادی گلبول قرمز بصورت نبودن یک قسمت کمانی از لبه گلبول – همانند گاز زدن کناره گلبول)
برخی مواقع بیماران نقص فعالیت آنزیمی را در تست های رایج آزمایشگاهی در زمان همولیز نشان نمیدهند چون در گلبول های قرمز جوان میزان این آنزیم بالاست و ممکن است در موقع حمله حاد که گلبول های قرمز جوان وارد جریان خون می شوند، فعالیت آنزیمی طبیعی گزارش شود. در این گونه بیماران آزمایش پس از سپری شدن یک نیمه گلبول های قرمز (2 تا 3 ماه بعد) تکرار می شود.
• در بیشتر افراد همولیز خودبهخود محدود شونده است.
• اقدامات حمایتی برای بیمار طی فاز حاد همولیز ضروری است.

تشخیص فاویسم

با توجه به مقدار کمبود آنزیم، بیماری می تواند در زمان های مختلف تشخیص داده شود .
تشخیص فاویسم به راحتی با آزمایش خون (یک تست ساده آزمایشگاهی) مقدور است. این تست سطح آنزیم G6PD را اندازه گرفته و کمبود آن را آشکار می سازد. فقط باید توجه کرد که در هنگام حمله حاد بیماری ممکن است سطح آنزیم به طور کاذب طبیعی باشد و لازم است که در موارد مشکوک پس از برطرف شدن حمله حاد اندازه گیری مجدداً تکرار شود.
تشخیص قطعی کمبود G6PD با اندازه گیری فعالیت آنزیمی G6PDممکن است و اندازه گیری آن معمولا حدود یک ماه بعد از فاز حاد همولیز انجام می گیرد زیرا بلافاصله بعد از حمله همولیتیک اکثر گلبولهای قرمز خون و رتیکلوسیت و گلبول قرمز جوان بوده و فعالیت آنزیمی G6PDدر این سلولها بطور قابل ملاحضه ای بالاست که نتیجۀ تست را مخدوش می کند.
بعد از گرفتن شرح حال کامل از بیما ر پزشک در خواست آزمایشهای زیر را می کند :
CBC ( Hb, Hct ) / U/A / Bill / Retic.count / PBS/ G6PD

تغذیه فاویسم

در زمینه ی توصیه های تغذیه ای در این بیماران باید خاطر نشان کرد که بهتر است بیماران مبتلا به نقص G6PD از مصرف مواد غذایی زیر خودداری کنند:
حبوبات (انواع سویا و محصولات آن، لوبیا، نخود، نخود فرنگی، عدس و لپه):گرچه بیشترین تحریک نسبت به باقلا وجود دارد ولی به دلیل اینکه تشخیص همولیز خفیف دشوار بوده و در طولانی مدت عوارض قابل ملاحظه ای در بدن فرد دارد بنابراین بهتر است مبتلایان به فاویسم از مصرف تمامی حبوبات و محصولات تولید شده از آنها اجتناب کنند.
باقلا(fava):باقلا هزاران سال است که جزء رژیم غذایی انسان است و خوردن خود آن و حتی بوییدن گل و گرده های باقلا نیز عوارض خیلی شدید و مهلکی در مبتلایان ایجاد می کند؛ بنابراین به بیماران توصیه می شود ازخوردن باقلای تازه و خام اجتناب کرده و حتی از کنار مزارع باقلا هم رد نشوند، چون همین کار می تواند باعث همولیز و شکستن گلبول های قرمز فرد شود.
حملۀ همولیز به دنبال مصرف باقلا به خصوص در فصل کاشت این محصول شایع است.
ترکیبات گلیکوزیدی باقلا(ویسین و کوویسین) در بدن به ترکیبات به شدت اکسیدان (دی ویسین و ایزورامیل و در ادامه هیدروژن پراکسید) تبدیل شده و سبب همولیز شدید می شوند.
گرچه همه ی باقلاها موجب این بیماری نمی شوند ولی باقلاهای کاشته شده درمناطق شمالی ایران معمولا می توانند موجب این بیماری شوند.
سولفیت ها و مواد غذایی حاوی آنها:سولفیت ها به عنوان یکی از افزودنی های غذایی استفاده می شوند و در بسیاری از مواد غذایی وجود دارند بنابراین بهتر است برچسب مواد غذایی موقع خرید خوانده شود.
معمولا برخی از آبمیوه ها و آب سبزیجات، نوشابه ها، برخی نوشیدنی های الکلی، ترشی ها و میوه های خشک شده دارای سولفیت هستند و باید برچسب آنها موقع خرید خوانده شود.
منتول و غذاهای حاوی آنها:این ماده از روغن نعناع استخراج شده و به عنوان دارو یا افزودنی و طعم دهنده به مواد غذایی اضافه می شود.
البته اجتناب از مصرف منتول کمی دشوار است چرا که بسیاری از خمیردندانها، دهان شویه ها، آبنبات ها و بسیاری از مواد غذایی حاوی آن هستند.
البته اگر عوارض بخصوصی در بیمار مشاهده نشود، مصرف منتول به دست آمده از روغن نعناع طبیعی معمولا مشکل ساز نیست.
رنگ خوراکی «آبی» و غذاهای رنگ شده با آن:متیلن بلو و تولوئیدین بلو در این بیماران نباید مصرف شود.
البته شایان ذکر است نیازی به اجتناب از سایر رنگ های خوراکی و به ویژه رنگ های طبیعی حاصل از زردچوبه و انواع انگور ها و… نیست و مصرف آنها مشکلی ندارد.
اسکوربیک اسید (ویتامین C) دارویی و یا افزودنی به مواد غذایی:ویتامین C معمولا به عنوان یکی از مواد افزودنی رایج در صنایع غذایی کاربرد دارد، ولی در این بیماران مصرف دوز های بالای آن می تواند همولیز را تشدید کند.
بنابراین خواندن برچسب مواد غذایی در خصوص این ویتامین ضروری است. و نباید آن دسته از مواد غذایی “در مقادیر زیاد” مصرف شوند.
البته معمولا نیازی به اجتناب از منابع غذایی ویتامین ث مثل مرکبات (در حد مقادیر معمول مصرفی) نیست.
ویتامین K:ویتامین K وقتی در مقادیر زیاد (به شکل دارویی) مصرف شود (به ویژه زمانی که در بدو تولد به نوزاد داده می شود) منجر به آنمی همولیتیک می شود.
تجویز ویتامین K به نوزادان مبتلا به نقص G6PD می تواند منجر به عوارضی همچون آنمی همولیتیک، آسیب مغزی یا کبدی، و یا حتی در برخی از موارد مرگ نوزاد شود.
بنابراین اطلاع پزشکان از ابتلای نوزاد به فاویسم ضروری است.
مکمل های غذایی یا داروهای حاوی آهن:مثلا قرص فروس سولفات و…. شاید تعجب کنید که چرا در این بیماران که مبتلا به کم خونی همولیتیک هستند نباید قرص یا مکمل های حاوی آهن مصرف کرد!
ولی دلیل این امر این است که اولا کم خونی این بیماران به هیچ وجه ناشی از کمبود آهن نیست بلکه ناشی از آسیب پذیری زیاد گلبول های قرمز است که عمر بسیار کمتری از حد معمول دارند.
در ثانی مصرف مکمل آهن در این بیماران موجب ازدیاد آهن در بدن مبتلایان شده و در اثر نقص سیستم سم زدای گلوتاتیون در این بیماران، آهن زیاد به عنوان اکسیدان عمل کرده و سلول های بدن از جمله سلول های کبد، غدد، قلب و گلبول های قرمز را در معرض آسیب اکسیداتیو قرار می دهد.

محصولات بدون گلوتن:البته مصرف این محصولات قدغن نیست بلکه به این خاطر در اینجا ذکر می شوند که برخی از آنها به جای آرد معمولی از آرد باقلا یا سایر حبوبات تهیه می شوند. بنابراین باید برچسب آنها خوانده شود.
برخی از ترکیبات گیاهی:برای مثال مصرف عرق یا عصاره گیاه شیرین بیان و همچنین مصرف مقادیر زیاد چای (چه سیاه و چه سبز) می تواند مشکل ساز باشد.
سایر ترکیبات غذایی:بهتر است از مصرف مواد غذایی زیر اجتناب شود:گوشت یا ماهی کنسرو شده، سوپ های آماده، چیپس، پنیرهای دارای چربی جایگزین، کره مارگارین، سس مایونز و سایر سس های آماده، سوسیس، کالباس و همبرگر، انواع کباب های آماده، کتلت آماده، ناگت آماده، شنیتسل آماده و…، بادام زمینی و مواد غذایی حاوی صمغ عربی، لسیتین سویا، صمغ گوار وژلاتین گیاهی.
عدم خوردن سبزیجات به میزان زیاد

داروهای گیاهی فاویسم

باقلا از نظر طبیعت سرد محسوب می شود ولی گل باقلا گرم است، دم کرده آن نیز برای دفع سنگ کلیه و قولنج های کلیوی به کار می رود.
گل باقلا ضدتشنج بوده و برای ورم مثانه مفید است، همچنین مخلوطی از باقلای پودر شده با روغن بادام و کمی قند برای سرفه و خراش های گلومفید است.

خوردن باقلا دربرخی افراد نوعی مسمومیت ایجاد می کند که به آن فاویسم می گویند، اظهار کرد:در بعضی از موارد عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد کرده و خوردن باقلای تازه و خام را با ترس همراه می کند.این بیماری می تواند با بوئیدن گل و گرده های باقلا نیز به وجود آید و بیشتر در افرادی که فاقد آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز هستند، ایجاد می شود. نه تنها باقلا بلکه برخی از داروها همانند مصرف آسپیرین با دوز بالا ، داروهای ضدمالا ریا، مصرف برخی آنتی بیوتیک ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی می توانند گلبول های قرمز را تخریب کنند.

در طب سنتی برای درمان گیاهی فاویسم از داروی ترکیبی صفرابر و سنای مکی استفاده می کنند که روش استفاده مخصوصی دارد و باید زیر نظر پزشک متخصص و با تجربه طب سنتی مصرف شود .داروی دیگر برای درمان گیاهی فاویسم به این طریق آماده می شود که یک عدد سیب رنده شده را داخل ترکیب عرق بیدمشک و گلاب ریخته و بخورید .مصرف هفته ای دو تا سه بار گوشت قرمز و جگر به خصوص جگر شتر برای رفع کم خونی توصیه می شود.
مواد غذایی و فراورده های بهداشتی البته عصاره نعناعی طبیعی مشکلی ایجاد نمی کند، رنگ های خوراکی مصنوعی، حنا، نوشابه های الکلی و مصرف اسید اسکوربیک که در برخی ویتامین ها استفاده می شود، به میزان زیاد مشکل ساز خواهد بود .

بیماری ارثی فاویسم در کمین آقایان

به گفته پزشکان، بیماری فاویسم یک بیماری ارثی است که بر اثر کمبود یا فقدان یک آنزیم (گلوکز شش فسفات دی هیدروژناز) بروز می کند.
مصرف باقلای سبز که سرشار از آنتی اکسیدان است و به خودی خود فواید زیادی دارد، برای افرادی که فاقد آنزیم گلوکز شش فسفات دی هیدروژناز هستند، به پاره شدن گلبول های قرمز خون، خونریزی داخل عروق، کم خونی حاد و نارسایی کلیه منجر می شود.
از آنجا که ژن های این بیماری ارثی روی کروموزوم X واقع شده است، بیشتر آقایان را مبتلا می کند.
منبع:نمناک